De gevolgen van een scheiding voor kinderen

Voor kinderen is de scheiding een verdrietige gebeurtenis. Het gezin, zoals zij dat kenden, valt uit elkaar. Het effect van de scheiding kan groot zijn. Zij moeten afscheid nemen van een wereld die vertrouwd voor hen was en komen in een periode van rouw terecht. De emoties die daarbij kunnen horen zijn boosheid, verdriet en angst. Ook trekken kinderen zich soms terug. Deze periode van scheiding is een lastige periode voor kinderen en het is voor ouders dan ook niet gemakkelijk om de kinderen hierin te begeleiden. Vooral omdat de ouders al hun eigen problemen en emoties hebben. Soms is er wat extra externe begeleiding nodig om de kinderen door deze moeilijke periode heen te loodsen, bijvoorbeeld door een kindbehartiger. Ken je ons artikel over “Praten met kind over scheiding“?

Bij kindenscheiden.nl nemen we ruimschoots de tijd om de gevolgen van de scheiding voor de kinderen door te spreken en krijgen jullie tips hoe zaken aan te pakken, te beginnen met het meldingsgesprek dat jullie gaan scheiden.

Per leeftijdscategorie
Ieder kind is uniek en zal ook op zijn of haar eigen manier reageren op de scheiding. Toch valt er per leeftijdscategorie wel een lijn te beschrijven.

Baby’s en dreumesen (geboorte tot en met 2 jaar):
Ondanks hun jonge leeftijd zullen zij de gevolgen van een scheiding merken, doordat een ouder bijvoorbeeld boos of verdrietig is. Het tijdsbesef bij deze kinderen is anders: het voelt bijvoorbeeld voor deze hele jonge kinderen heel erg lang om een ouder gedurende een week niet te zien.

Deze kinderen kunnen nog geen woorden geven aan hun gevoelens en zullen dat op een andere manier duidelijk maken, bijvoorbeeld door meer te gaan huilen of door het krijgen van lichamelijke klachten. Ook kan er een ‘terugval’ zijn, waardoor het kind in ontwikkeling terugvalt. Bijvoorbeeld als het kind zindelijk was,  gebeurt het soms dat een kind dit opeens niet meer is.

Het kind is het meest gebaat bij:

-ouders zonder stress
-ouders die in harmonie met elkaar omgaan
-een regelmatige invulling van de dag

Peuters en kleuters (3 tot en met 5 jaar)
De reactie van deze kinderen op de scheiding zijn: verlatingsangst, verwarring en schuldgevoelens. Ook kan een reactie op de scheiding zijn dat er terugval in ontwikkeling is. Zij hebben moeite om te begrijpen wat er gebeurt en vullen soms zelf dingen in met hun fantasie.

Door de scheiding kan het kind nog meer angst krijgen om verlaten te worden. Een moment waarop een ouder niet in beeld is, kan problematisch worden.

Peuters en kleuters hebben een kleine wereld en kunnen denken dat de scheiding door hen komt. Zij hopen dat ouders weer bij elkaar komen door extra lief te zijn.

Kinderen op die leeftijd kunnen boos of agressief gedrag gaan vertonen of zich soms juist terug trekken.

Het kind is het meest gebaat bij:

-duidelijkheid: het kind is niet schuldig aan de scheiding
-geruststelling: geef aan dat je er altijd voor hem/haar zult zijn
-geen schuld: vertel je kind dat de scheiding definitief is en dat het kind er geen schuld aan heeft

-tijd en veiligheid: neem de tijd voor je kind. Het voelt zich daardoor erkend en veilig

Kinderen van 6 tot en met 8 jaar
Vanaf ongeveer 6 jaar ontstaat er meer inzicht in de scheiding. Toch blijft het voor deze kinderen een verdrietige en verwarrende gebeurtenis, waarvan ze moeilijk los kunnen komen. Veel kinderen in deze leeftijdscategorie missen de andere ouder heel erg. Deze kinderen hopen op een verzoening van beide ouders.

Het kind is het meest gebaat bij:

-positiviteit: voorkom dat je negatief bent over je ex-partner
-duidelijkheid: geef duidelijke uitleg over de scheiding en de specifieke gevolgen voor het kind
-ruimte: geef het kind de ruimte om een goede band te blijven houden met je ex-partner
-open houding t.o.v. de ex-partner: zorg dat je kind niet in een loyaliteitsconflict komt

Kinderen van 9 tot en met 12 jaar
De contacten met de buitenwereld worden op deze leeftijd belangrijker. Er zijn vrienden en vriendinnetjes en de kinderen gaan vaak naar een sportvereniging. Kinderen zijn op deze leeftijd ook beter in staat de scheiding te begrijpen en hun gevoelens daarover te verwoorden. Natuurlijk ervaren zij ook het verdriet van de scheiding, maar zij zullen dit niet altijd willen tonen. Dit doen zij zeker niet richting vriendjes of vriendinnetjes. Het kan dus zijn dat het lijkt alsof het ze niets doet, maar ondertussen kan het ze wel dwarszitten. Op deze leeftijd kunnen ze ook heel expliciet de kant van één ouder kiezen, vaak is dit de kant van de ouder die zich het meest gekwetst voelt.

Het kind is het meest gebaat bij:

-geen druk: zet het kind niet onder druk om een kant te kiezen
-positiviteit: spreek positief over de andere ouder
-geen ruzies: voorkom zoveel mogelijk ruzies in het bijzijn van de kinderen
-een duidelijke en voorspelbare omgangsregeling
-stimuleer activiteiten buitenshuis

Kinderen van 13 tot en met 18 jaar
In deze leeftijdscategorie ontwikkelen kinderen zich tot volwassenen. Ze komen ‘los’ van hun ouders en ontwikkelen hun eigen identiteit. Ze ontwikkelen een sterke mening over goed en fout en ze krijgen een nieuw beeld van hun ouders. Ze willen ‘normaal’ zijn en aansluiting vinden bij hun eigen groep. Zij ontwikkelen ook hun eigen seksualiteit. Zij maken zich zorgen over de toekomst en kijken ook naar de financiële kant van de scheiding. Boosheid komt bij deze leeftijdscategorie veel voor. Het valt op dat deze kinderen veel last hebben van loyaliteitsconflicten als het contact tussen de ouders moeilijk verloopt.

Het kind is het meest gebaat bij:

-een luisterend oor: luister naar het kind en acteer hier ook op (bijvoorbeeld m.b.t. de omgangsregeling)
-probeer een goede band met de ex-partner in stand te houden, waardoor het bijvoorbeeld mogelijk is om samen naar de diploma-uitreiking te gaan
-structuur: breng structuur aan en activeer zo nodig het kind
-houd je eigen seksualiteit zoveel mogelijk buiten beeld van het kind
-laat je kind geen partij kiezen

De missie van Kindenscheiden.nl
De missie van Richard Loedeman van Kindenscheiden.nl is dat de kinderen onbelast tussen ouders kunnen bewegen. Richard Loedeman heeft ruime ervaring met het begeleiden van ouders bij het vormgeven van voortgezet ouderschap na een (echt)scheiding. Hij is gekwalificeerd door TNO als deskundige bij de ScheidingsAtlas. Een ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding. Meer weten? Stuur een WhatsApp bericht. Druk hiervoor op het WhatsApp icoontje.

Stel je vraag met WhatsApp

Begeleiding kind bij scheiding
Omgangsregeling voor kinderen
Hoe ga je de scheiding bij je partner melden?